Pierwsza wzmianka o Międzyzdrojach wiąże się z aktem darowizny księcia pomorskiego Bogusława I dla kapituły kamieńskiej z marca 1186 r.

Książę nadał ziemie przylegające do Lubina wraz z lasami, łąkami, polami aż po jezioro Gardno, Wisełkę, Trzciągowo, Zalesie, Laski i Kępieńce teren ten obejmował 1/3 zachodniej części wyspy Wolin.

Przez Międzyzdroje prowadził ważny szlak handlowy z wyspy Uznam do Wolina i Kamienia. Stało się to przyczyną powstania komory celnej i karczmy.

Karczma

Pierwsze wzmianki o karczmie związane są właśnie ze sporem pomiędzy księciem a biskupem kamieńskim i pochodzą a akt sądowych z 1554 r. W aktach tych pojawia się po raz pierwszy nazwa wsi o słowiańskim rodowodzie – Misdroy, Misdroige.

Karczma ta pełniła ważną funkcję handlową. Zaopatrywała podróżnych w żywność, służyła jako miejsce zebrań mieszkańców osady, była salą sądową, a także miejscem spotkań z urzędnikami księcia.

Ówczesny karczmarz podlegający na mocy praw feudalnych księciu należał jednocześnie do parafii kościoła w Lubiniu. Płacił więc daniny i księciu i proboszczowi kościoła, nad którym władzę administracyjną sprawowała kapituła katedry kamieńskiej.

Karczmarz otrzymał od księcia prawo warzenia piwa, połowu ryb, wypasu bydła na łąkach i miał obowiązek płacenia renty dzierżawnej, pobierania myta dla  księcia od przejeżdżających, oraz utrzymywania koni w razie potrzeby do natychmiastowej dyspozycji władcy. Prawo to obowiązywało, podobnie jak i pozostałe zależności wszystkich karczmarzy na terenie księstwa.

Niezależnie od tego władzę sądowniczą sprawowała na tym terenie kapituła katedry, pobierając daniny i podatek drogowy. Spór pomiędzy biskupem kamieńskim a księciem trwał do końca XVI wieku, zakończył się po ponad 20 latach. Książę  cofnął darowiznę w zamian ofiarowując ziemie na wschodnim brzegu Dziwny i Zalewu Szczecińskiego.

Pierwszym znanym karczmarzem w międzyzdrojskiej karczmie był Jakub Block.

W 1570 r. we wsi Międzyzdroje mieszkał karczmarz Joachim Bolz (albo Belitz)  oraz 2 samodzielnych gospodarzy – Karsten Schmidt i Paweł Tepelke ( Ciepełka?). Wraz z nimi mieszkało we wsi 4 parobków.

W 1594 r. wieś zamieszkiwało 8 gospodarzy i karczmarz. Płacili oni  proboszczowi w Lubiniu daninę, która wynosiła 3 kwarty żyta i 3 kwarty owsa.  

Po raz ostatni karczma jest ujęta w spisie dóbr katedry na terenie wyspy Wolin w 1579 r. Później stanowiła własność księcia.

Rozwój

Rozwój wsi zmącił wybuch wojny trzydziestoletniej, która rozpoczęła się tutaj nieco później, bo w Roku 1628, ale zostawiła ogromne spustoszenie. Wieś była w tym okresie terenem permanentnych przemarszów wojsk szwedzkich i pruskich. Międzyzdroje liczyły  w tym czasie 21 mieszkańców stałych, od których była pobierana danina na potrzeby wojska w wysokości 6 lubeckich szylingów od chłopów oraz 4 szylingi od parobków, kobiet i dzieci.

W karczmie nieprzerwanie przez osiem lat gościli żołnierze. Wojska cesarskie pobudowały w pobliżu karczmy szańce, które przetrwały do końca XVII wieku. W pobliżu karczmy znajdowało się jedyne przejście z Półwyspu Przytorskiego na Wolin.

W wyniku działań wojennych Międzyzdroje znalazły się pod panowaniem szwedzkim. W 1637 roku karczmarzem słynnej karczmy oraz jednocześnie właścicielem Międzyzdrojów jest Szwed o nazwisku Krucke. Dysponował on mieszkaniem przy drodze w pobliżu wydm.

Okoliczne pola zostały zniszczone przemarszami wojsk, wymagały więc dużego nakładu pracy i nie nadawały się pod uprawę, dlatego głównym zajęciem mieszkańców stało się rybołówstwo. Zniszczeniu uległa także karczma, którą odbudował nowy właściciel Hans Schuneman w latach 1688-1697.

Był on zobowiązany do płacenia państwu czynszu dzierżawy w naturze – 4 beczki plonów, 20 fur siana oraz 15 guldenów.

W końcu XVII wieku Zamieszkiwało Międzyzdroje zaledwie 15 osób. !8 czrwca 1715 roku do Międzyzdrojów przybyły wojska cesarskie generała Arnima. Przygotowano dla nich 130 łodzi, którymi oddziały przeprawiły się na wyspę Uznam gdzie zgrupowano wojska szwedzkie.

Kolejne walki i przemarsze wojsk spowodowały dalsze wyniszczenie wsi i zahamowanie akcji osiedleńczej. Po pokoju w 1720 roku po blisko 100 latach Pomorze powróciło pod panowanie pruskie.

W 1776 roku w ramach akcji kolonizacyjnej dotarły do Międzyzdrojów 4 rodziny: Piotra Krugera, Carla Krugera, Ludwika Gutha i Jeremiasza Lipperta. Płacili oni po 5 talarów podatku gruntowego.

Zagospodarowanie przez nich ziemi w Międzyzdrojach nie należało do zadań łatwych. Pola zostały zniszczone walkami prowadzonymi praktycznie przez cały XVII wiek, w wieku XVII pola były systematycznie zasypywane piaskami z wydm.

Północna droga handlowa do Świnoujścia została w 1778 roku całkowicie zasypana i tym samym stała się nieprzejezdna. Zaczął się kształtować nowy szlak komunikacyjny  z dala od wydm na południe od Międzyzdrojów, w rejonie Lubiewa, przecinał go trakt handlowy.

W Międzyzdrojach przestała istnieć stara karczma, początkowo wielokrotnie odkopywana, w 1795 roku zmieniła się w piaskowe wzgórze. W tym roku wzrosła liczba mieszkańców do 52 osób, wśród których było 28 dorosłych osób.  W 1821 r. mieszkańcy zwolnieni  z danin pańszczyźnianych, w 1832 przeprowadzono parcelację wsi. Pierwszym, który zakupił parcelę był sołtys Pust, jednocześnie właściciel nowej karczmy ora chłopi: Joachim Krause / Kruse/, Schmidt, Fromholz i wdowa Becker.

Kurort

Około 1831 r. do Międzyzdrojów przybywają pierwsi wczasowicze.

W 1847 roku liczące 316 mieszkańców Międzyzdroje odwiedziło 382 letników. Sołtys Pust jest także inicjatorem budowy i właścicielem pierwszego kasyna gry.

Urządzono pierwsze obiekty kąpieliskowe na plaży. Osobno dla pań i panów. W latach późniejszych następowała systematyczna rozbudowa pomieszczeń przystosowanych do przyjęcia letników. Powstały gospoda, masarnia i sklepy.

Dwa razy w tygodniu odbywa się w Centrum wsi targ, na który przywożone są przeróżne produkty spożywcze. Poszerzone zostają drogi w kierunku Wolina - obecnie Niepodległości i Świnoujścia – obecna Gryfa Pomorskiego. Powstaje także komunikacja drogą wodną. Przygotowano szereg kwater prywatnych dla około 500 gości.

Bibliografia

1. Fragment tekstu z informatora turystycznego autor Bogdan Jakuczun
2. Studium historyczno – urbanistyczne Małgorzata Paszkowska ( obecnie Gwiazdowska) 1989 rok, Szczecin