Rozmowa z Małgorzatą Musialską, inspektorem ds. profilaktyki uzależnień w OPS w Międzyzdrojach.

- Jakie obowiązki nałożone są na gminę w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom?

- Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wprowadziła obowiązek realizacji gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnego programu przeciwdziałania narkomanii. Oba programy każdego roku przyjmowane są przez radę gminy w formie uchwały. Są to zadania własne gminy. Nasza gmina także taki plan działań posiada i realizuje. Jako inspektor ds. profilaktyki uzależnień w Ośrodku Pomocy Społecznej pracuję nad realizacją celów i koordynowaniem zadań określonych w gminnych programach profilaktyki uzależnień. Do zadań tych należy m.in. ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych związanych z nadużywaniem alkoholu i narkotyków, prowadzenie szerokich działań profilaktycznych skierowanych do dzieci, młodzieży i rodzin, umożliwienie dostępu do świadczeń z zakresu: leczenia uzależnień, pomocy psychologicznej, terapeutycznej i prawnej, a także rozpowszechnianie informacji w zakresie problemów alkoholowych, narkotykowych i przemocy w rodzinie oraz o oferowanej pomocy. Zapraszam do czytania Informatora Ośrodka Pomocy Społecznej zamieszczanego często w Samorządowym Informatorze Gminy Międzyzdroje, w którym opisujemy poszczególne zadania, programy, zajęcia i przedsięwzięcia. Osoby zainteresowane odsyłam na stronę internetową ośrodka www.opsmiedzyzdroje.pl, na której w zakładkach: formy wsparcia, profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień, Świetlica Środowiskowa „Iskierka” oraz Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, znajduje się wiele ważnych informacji dla mieszkańców naszej Gminy.

- Kto realizuje poszczególne zadania?

- Przy realizacji ww. programów towarzyszy nam wielu specjalistów, osób i instytucji z terenu gminy Międzyzdroje, bez wsparcia których nie udałoby się prowadzić tak szerokiego zakresu działań. Są to m.in.: Poradnia Terapii Uzależnień, Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Pracownia Motywacja i Działanie, placówki oświatowe, instytucje kulturalne, placówki ochrony zdrowia, policja, straż miejska. Realizatorami działań są również socjoterapeuta, psycholodzy, psychoedukatorzy, trenerzy i instruktorzy.

- Jakie działania są najważniejsze?

- Każde działanie jest inne i służy innym celom. Musimy dostosować się do potrzeb lokalnej społeczności, ale wydaje mi się, że nie możemy ważyć istoty problemu. Wszystko co robimy jest ważne. Nie mniej jednak, zajmując się problematyką alkoholową, ważne jest aby zapobiegać szerokiemu spektrum szkód: zdrowotnych, społecznych, ekonomicznych, które powoduje alkohol w środowisku rodzinnym.
Dlatego dużą wagę przykładamy do skuteczności realizowanych zadań. Dążymy do tego, aby działania, które wykonujemy skupiały nie tylko nauczycieli, pedagogów pracujących z dziećmi i młodzieżą, ale również rodziców. Zależy nam aby nasze działania znalazły odzwierciedlenie w programach rekomendowanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Instytut Psychiatrii i Neurologii, które w swej konstrukcji merytorycznej oparte są o zasady nowoczesnej i skutecznej profilaktyki, tzn. nastawione są na promocję zdrowia, a nie zwalczanie patologii oraz dają efekty w postaci: umiejętności odmawiania, podnoszenia poczucia własnej wartości, uporządkowania systemu wartości, umiejętności społecznych, podstawowej wiedzy o uzależnieniach i osobistego zaangażowania. Programy rekomendowane stanowią przeciwwagę dla tradycyjnych, słabych pod względem merytorycznym i nisko ocenianych, chociażby przez młodzież, pogadanek i konkursów o trzeźwości. Co więcej, realizując programy o potwierdzonej jakości nie tylko ograniczamy ryzyko niepowodzenia lecz także możemy mieć pewność, że wydatki samorządu są racjonalne i uzasadnione. Przykładem takich programów przeprowadzanych każdego roku w naszej gminie jest Szkoła dla Rodziców i Wychowawców oraz program FreDgoes Net. To wciąż za mało i chcielibyśmy więcej, lecz do tego potrzeba nam wykwalifikowanych osób, które tworzyłyby profesjonalne środowisko ludzi zaangażowanych w działania profilaktyczne i naprawcze. Również w sposób kreatywny włączyłyby się w realizację zadań wynikających z gminnych programów.

Jesteśmy małą gminą i na naszym terenie nie ma wystarczającej liczby osób z odpowiednimi kwalifikacjami. Często zawieramy umowy ze specjalistami, którzy dojeżdżają z innych miejscowości. - Kto może zostać realizatorem programu? - Realizatorem programu mogą zostać osoby, które wykazują predyspozycje do pracy z dziećmi, młodzieżą i rodzinami. Muszą też posiadać odpowiednie wykształcenie. Przy tej okazji zapraszamy do współpracy osoby chętne do pracy z dziećmi, młodzieżą i rodzicami. Aby zostać trenerem programu rekomendowanego należy przejść wymagane szkolenie, które finansujemy w ramach realizacji programów.

- Proszę wymienić kilka działań, programów bądź zajęć, które są realizowane, i do kogo są kierowane?

- Na wstępie podkreślę, że wszystkie działania, programy, zajęcia czy formy pomocy realizowane są bezpłatnie i kierowane wyłącznie do mieszkańców gminy Międzyzdroje. Trudno wymienić wszystkie z racji tak obszernego działania, ale podam kilka przykładów. Prowadzimy Świetlice Środowiskową „Iskierka”, jako placówkę wsparcia dziennego dla dzieci z rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, w tym m.in. finansujemy kolonie z programem profilaktycznym dla dzieci i młodzieży. Przy Ośrodku Pomocy Społecznej utworzona została Poradnia Terapii Uzależnień, która świadczy usługi w zakresie leczenia uzależnień od alkoholu i narkotyków oraz współuzależnienia. Utworzenie poradni ma kluczowe znaczenie w funkcjonującym już systemie wsparcia. Zapewniamy wsparcie osobom doznającym przemocy poprzez udział w programach psychoedukacyjnych. Z pomocy i psychoedukacji mogą również skorzystać osoby stosujące przemoc. Wdrożyliśmy również program dla kobiet nie radzących sobie ze złością i agresją. Oferujemy szereg zajęć pozalekcyjnych, które stanowią ofertę zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży, a także wspólne zajęcia dla całych rodzin, m.in. go!pro.Art.notDrugs, go!skate, a także zajęcia opiekuńczo-wychowawcze, kabaretowe, teatralno-muzyczne, taneczne, rytmiczne, plastyczne, z rękodzieła, ceramiczne, hortiterapeutyczne, ekologiczne i sportowe. Informacje szczegółowe na temat prowadzonych zajęć znajdą Państwo na stronie internetowej OPS oraz na tablicach informacyjnych. Zlecamy do realizacji specjalistyczne programy psychoedukacyjnedla dzieci i młodzieży, m.in. Grajkipomagajki, Eeg-biofeedback. Prowadzimy stałą, wieloaspektową działalność edukacyjno-informacyjną, rozpowszechniamy ulotki, plakaty, broszury. Promujemy działania na stronie internetowej, tablicach informacyjnych oraz we wspomnianym już Informatorze OPS zamieszczanym w Samorządowym Informatorze gminy Międzyzdroje.

 Stale podnosimy kompetencje swoje oraz realizatorów działań w zakresie obszarów, w których na co dzień pracujemy, po to by jeszcze lepiej pomagać i odpowiadać na potrzeby naszej społeczności. Prowadzimy także Klub Abstynenta „Rozwaga”, jako miejsce wspierające trzeźwość członków klubu oraz ich rodzin.

- Skąd pochodzą środki na realizację tych zadań?

- Przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż alkoholu na terenie gminy są obowiązani wnosić (na rachunek gminy) stosowną opłatę za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Opłata ta stanowi dochód gminy, który w całości jest przekazywany na realizację ww. zadań. Środki finansowe, o których mowa mogą być wykorzystane jedynie na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnych programów przeciwdziałania narkomanii. Oznacza to, że środki te muszą być wydatkowane na zadania umieszczone w gminnym programie, a te z kolei muszą mieć ścisły związek z profilaktyką uzależnień i nie można ich wykorzystać na inne cele.

- Na jakie trudności w codziennej pracy Pani trafia?

- W związku z zadaniami realizowanymi przez OPS w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnego programu przeciwdziałania narkomanii najczęściej spotykam się z brakiem specjalistów. Zatrudnienie nowych specjalistów bądź przeszkolenie osób już udzielających pomocy jest warunkiem niezbędnym do rozszerzenia funkcjonującego system wsparcia. Naszym celem jest zapewnienie jak najszerszej oferty w miejscu zamieszkania. Na koniec jeszcze raz zapraszam do współpracy osoby chętne, mające predyspozycje i motywację do zdobywania kwalifikacji w powyższym zakresie.

- Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Joanna Ścigała